سوزش چشم

علت سوزش چشم

معمولا به ایجاد حس خارش یا ناراحتی در چشم‌ها، سوزش چشم گفته می‌شود. در ادامه، دلایل شایع سوزش چشم را بیان می‌کنیم.

۱. پلک‌آماس یا بلفاریت (Blepharitis)

بلفاریت با ایجاد پوست‌هایی ورقه‌ورقه و شبیه شوره در لبه‌ی پلک‌ها بروز می‌کند. بلفاریت بر اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. نشانه‌های دیگر بلفاریت شامل تورم و قرمزی چشم است.

۲. خشکی چشم

خشکی چشم زمانی ایجاد می‌شود که مجاری اشک، اشک کافی یا نوع مناسبی از اشک را تولید نمی‌کنند. خشکی چشم بیشتر در زنان و افراد مسن بروز می‌کند. سایر نشانه‌های خشکی چشم عبارت است از:

•         درد
•         قرمزی چشم
•         سنگینی پلک‌ها
•         تاری دید

۳. آلرژی‌های چشمی

آلرژی‌های چشمی که با نام ورم ملتحمه‌ی آلرژیک (allergic conjunctivitis) نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که مواد تحریک‌کننده‌ای وارد چشم می‌شود و بدن نیز با تولید هیستامین به این مواد واکنش نشان می‌دهد و درنتیجه چشم دچار سوزش می‌شود. موادی که معمولا موجب آلرژی‌های چشمی می‌شوند شامل گردوغبار، دانه‌های گرده، دود، عطرها، شوره‌ی بدن حیوانات و موادغذایی است. سایر نشانه‌های آلرژی چشمی عبارت‌اند از:

•         قرمزی
•         اشک و تورم
•         خارش چشم

۴. آفتاب‌سوختگی چشم

قرار گرفتن بیش‌از حد درمعرض اشعه‌ی فرابنفش (UV) موجود در نور خورشید موجب آفتاب سوختگی چشم می‌شود که به آن فوتوکراتیتیس (photokeratitis) نیز گفته می‌شود. آفتاب‌سوختگی چشم علاوه‌بر سوزش چشم نشانه‌های دیگری نیز دارد که عبارت‌اند از:

•         حساسیت به نور
•         درد
•         احساس وجود ریگ در چشم
•         ریزش اشک
•         مشاهده‌ی هاله و حلقه‌های نورانی در اطراف چراغ و لامپ

۵. روزاسه‌ی چشمی (ocular rosacea)

روزاسه‌ی چشمی بیماری‌ای است که باعث التهاب پلک‌ها می‌شود. روزاسه‌ی چشمی افرادی را درگیر می‌کند که دچار آکنه روزاسه (acnerosacea) هستند. آکنه روزاسه مشکلی پوستی است که باعث قرمزی و گرگرفتگی صورت می‌شود. سایر نشانه‌های روزاسه‌ی چشمی عبارت است از:

•         درد
•         حساسیت به نور
•         کاهش بینایی در موارد شدید

۶. ناخنک (Pterygium)

ناخنک رشد بافتی گوشتی روی سفیدی چشم است. ناخنک معمولا در نزدیک‌ترین قسمت سفیدی چشم به بینی رخ می‌دهد، البته گاهی در بخش بیرونی چشم نیز ظاهر می‌شود. تصور می‌شود که عامل ایجاد ناخنک، ترکیبی از خشکی چشم و اشعه‌ی UV است. نشانه‌های ناخنک عبارت است از:

•         سوزش چشم
•         خارش
•         قرمزی
•         تورم

در بعضی موارد، رشد این بافت گوشتی گسترش می‌یابد و قرنیه را نیز می‌پوشاند و بر بینایی نیز اثر می‌گذارد.

تشخیص علت سوزش چشم

شناسایی دلیل اصلی سوزش چشم بسیار مهم است. افرادی که دچار سوزش چشم می‌شوند، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند. پزشک برای تشخیص علت سوزش چشم تاریخچه‌ی پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و درمورد علائم و نشانه‌های او می‌پرسد. او درمورد مسائلی مانند زمان شروع نشانه‌های این مشکل، چیزهایی که سوزش چشم فرد را بدتر یا بهتر می‌کند و ابتلای فرد به بیماری‌ها و مشکلات دیگری که بر چشم اثر می‌گذارد، سؤالاتی را مطرح می‌کند.

پزشک داروهای مورداستفاده‌ی فرد را نیز بررسی می‌کند. بعضی داروها مانند داروهای ضداحتقان (decongestants) می‌توانند موجب سوزش چشم شوند. پزشک علاوه‌بر دریافت سابقه‌ی پزشکی به معاینه‌ی چشم‌ها نیز می‌پردازد. او چشم‌ها را ازنظر وجود علائم غیرطبیعی، خشکی و آسیب‌دیدگی بررسی می‌کند. ممکن است که پزشک از ابزارها و تجهیزات پزشکی تخصصی برای مشاهده‌ی واضح‌تر و دقیق‌تر چشم استفاده کند. پزشکان متخصص چشم گاهی از قطره‌های چشمی برای مشاهده‌ی جریان اشک و میزان رطوبت چشم‌ها استفاده می‌کنند.

معالجه و درمان خانگی سوزش چشم

معمولا درمان سوزش چشم به عامل اصلی ایجاد آن بستگی دارد. برای مثال اگر سوزش چشم به‌دلیل عفونتی باکتریایی باشد، پزشک برای درمان عفونت چشم، آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. معمولا درمان‌ها با هدف کاهش و درمان خشکی چشم انجام می‌شوند.

سایر اقداماتی که پزشکان برای درمان سوزش چشم توصیه می‌کنند عبارت است از:

•     تمیز کردن حاشیه‌های پلک در نزدیکی لبه‌ی مژه‌ها، با استفاده از تمیزکننده‌های ملایم و آب ولرم. فرد می‌تواند پس از تمیز کردن پلک به‌آرامی چشم خود را خشک کند.
•     استفاده از قطره‌های چشمی روان‌کننده برای کاهش قرمزی و بهبود حس سوزش و ناراحتی در چشم‌ها. پزشک می‌تواند برای چشم‌های بسیار خشک، قطره‌های چشمی روان‌کننده یا اشک مصنوعی تجویز کند.
•     قرار دادن کمپرس آب گرم روی چشم‌ها. می‌توان حوله‌ای تمیز و نرم را در آب گرم خیس کرد و سپس آن را روی چشم‌ها قرار داد.
•     استفاده از قرص‌ها یا قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین برای کاهش اثر واکنش‌های آلرژیک در چشم‌ها.
•     مصرف مکمل های غذایی مانند روغن ماهی و تخم کتان. مصرف این مکمل‌ها می‌تواند به کاهش اثرات خشکی چشم کمک کند. این مکمل‌ها به‌ویژه برای افرادی که به روزاسه‌ی چشمی مبتلا هستند مفید است.
•     نوشیدن آب فراوان درطول روز به مرطوب نگاه داشتن چشم‌ها و کاهش خشکی آنها کمک می‌کند.
•     استراحت در فواصل منظم در زمان استفاده از رایانه به کاهش خشکی و سوزش چشم کمک می‌کند.
•     استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشم‌ها دربرابر اشعه‌ی فرابنفش و سوزش و ناراحتی چشم‌ها.

ممکن است پزشک در موارد نادری از خشکی بسیار زیادِ چشم انجام عمل جراحی را توصیه کند. برای نمونه پزشک می‌تواند با عمل جراحی، شاخه‌هایی را در مجاری اشک قرار دهد تا از تخلیه‌ی اشک چشم‌ها جلوگیری کند.

حرف آخر

درست است که سوزش چشم ناراحت‌کننده و ناخوشایند است، ولی در بیشتر موارد با برطرف کردن دلیل اصلی ایجادکننده‌ی آن و کاهش خشکی چشم قابل‌درمان است. اگر فرد با نشانه‌هایی مانند کاهش بینایی مواجه است، باید فورا به پزشک مراجعه کند.